Q-koorts

Wat is het?

Tijdens de lammerperiode van geiten en schapen kunnen mensen Q-koorts oplopen door het inademen van lucht waar de bacterie inzit. De lammerperiode duurt van februari tot en met mei. De meeste mensen hebben Q-koorts opgelopen tijdens de Q-koortsepidemie van 2007 tot 2010. Toen raakten zo’n 50.000 tot 100.000 Nederlanders besmet (cijfer: Bloedbank Sanquin). Momenteel is het aantal besmettingen weer op het niveau van voor 2007: ongeveer 40 per jaar.

Wat merkt u er van?

Meer dan de helft van mensen met Q-koorts merkt hier niets van. De mensen die wel ziek worden, krijgen twee tot zes weken na contact met de bacterie klachten. Meestal zijn dit griepachtige klachten. Deze klachten zijn: heftige hoofdpijn, hoge koorts en longontsteking met een droge hoest en pijn op de borst. Soms houden klachten als vermoeidheid, gewrichtspijnen en concentratieproblemen langdurig aan. In dat geval is er sprake van het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS). In een enkel geval verloopt Q- koorts ernstiger. Dan blijft de levende bacterie aanwezig in het lichaam en kan deze levensgevaarlijke ontstekingen veroorzaken aan vaten en hartkleppen. Dan is er sprake van chronische Q-koorts.

Mensen met een afweerstoornis, hartpatiënten en zwangere vrouwen hebben een grotere kans op chronische Q-koorts.

Hoe kunt u het oplopen?

Q-koorts kunt u oplopen door het inademen van de Q-koorts bacterie. De bacterie komt in de lucht bij het lammeren van besmette geiten of schapen. Schapen en geiten lammeren van februari tot mei. De bacterie zit vooral in het vruchtwater en de moederkoek van besmette dieren, maar kan ook in melk, mest en urine zitten. De bacterie zit niet in het vlees. Naast geiten en schapen kunnen ook andere dieren, zoals koeien en huisdieren besmet zijn en Q-koorts overdragen op mensen. Dit is in Nederland nog nauwelijks gebeurd. Q- koorts is niet overdraagbaar van mens op mens.

Wat kunt u doen om Q-koorts te voorkomen?

Doordat de bacterie via de lucht wordt ingeademd is het bijna onmogelijk om een besmetting te voorkomen. Wanneer u zwanger of een hartpatiënt bent of als u een afweerstoornis heeft, kunt u het beste direct contact met schapen of geiten vermijden.

Wat moet u doen?

Als u in een gebied met Q-koorts woont of bent geweest, wees dan extra alert op klachten zoals koorts met hoofdpijn of hoesten. Ga bij klachten naar de huisarts en vermeld dat u in een gebied met Q-koorts bent geweest. Vermijd verder consumptie van rauwe melk of producten die gemaakt zijn van rauwe melk.

In Nederland is voor mensen geen vaccin tegen Q-koorts beschikbaar.

Kunt u behandeld worden tegen Q-koorts?

Als u Q-koorts heeft en u heeft klachten dan wordt u behandeld met antibiotica. Na behandeling kunt u last blijven houden van vermoeidheid. Deze vermoeidheid is niet te behandelen, maar zal uiteindelijk wel verdwijnen. Als deze vermoeidheid langer dan 6 maanden aanhoudt en er is geen andere verklaring voor, dan noemen we dit het Q-koorts vermoeidheidssyndroom (QVS). Als u chronische Q-koorts heeft,c is vaak langdurige behandeling met antibiotica nodig. Als u eenmaal besmet bent geweest met Q-koorts, bent u voor langere tijd beschermd tegen Q-koorts.

Waar kunt u met uw vragen over chronische Q-koorts en/ of het Q-koorts vermoeidheidssyndroom (QVS) terecht?

Naast de GGD kunt u voor advies en begeleiding bij chronische Q-koorts en/of het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) terecht bij Q-support. Q-support is opgericht door de Rijksoverheid om mensen met q-koorts te ondersteunen. U kunt bij Q-support terecht met uw vragen of u kunt gewoon uw verhaal doen. De vragen kunnen eenvoudig zijn of voortkomen uit meer complexe problemen. Ze kunnen over alle leefgebieden gaan: werk, inkomen, verzekeringen, behandeling, welzijn of juridische en financiële problemen. Daarnaast stimuleert Q-support onderzoek naar de gevolgen van Q-koorts en de behandeling ervan.